Welke anticonceptiemethoden bij je/jullie past verschilt van persoon tot persoon. Er zijn tegenwoordig veel verschillende manieren van anticonceptie die kunnen verschillen in gebruik, duur en betrouwbaarheid. Zo zijn er natuurlijke methoden, methoden met of zonder hormonen, methoden die dagelijks gebruikt moeten worden of methoden die langere duur werkzaam zijn. Hieronder een korte beschrijving van de huidige anticonceptiemethoden.

Voorbeelden van hormonale anticonceptie zijn de pil, de vaginale ring, de pleister, de prikpil, het hormoonspiraaltje en het implantatiestaafje. De meeste hormonale anticonceptiemethoden bestaat uit een combinatie van twee hormonen: oestrogenen en progestagenen. De afgifte van deze hormonen in je lichaam remt de follikeluitrijping (voorloper van de eicel) om ervoor te zorgen dat je geen eisprong krijgt. De uitrijping van je endometrium (de binnenste laag van je baarmoeder) wordt geremd zodat de innesteling van mogelijke bevruchte eicellen wordt geremd. Tot slot beïnvloedt deze hormonen het cervixslijm (baarmoedermondslijm) waardoor de toegankelijkheid voor spermacellen vermindert. Deze samenwerking zorgt ervoor dat de hormonale anticonceptiemethoden betrouwbare methoden zijn wat betreft het vóórkomen van een zwangerschap.

De prikpil, het implementatiestaafje, het hormoonspiraaltje en de cerazette (ook wel minipil genoemd) zijn hormonale anticonceptiemethoden met alleen progestageen. Qua betrouwbaarheid zijn ze vergelijkbaar met de hormonale methoden bestaande uit twee hormonen.

Er zijn twee keuzen qua spiralen. De homoonspiraal en de koperspiraal.
De hormoonspiraal bevat één hormoon; namelijk progestageen. Dagelijks wordt dit hormoon plaatselijk afgegeven wat zorg voor een atrofie (slinken in grootte en gewicht) van het endometrium (de binnenste laag van je baarmoeder). Hierdoor is innesteling van een bevruchte eicel niet mogelijk. Het dikkere en taaiere cervixslijm (baarmoedermondslijm) vermindert de toegankelijkheid van spermacellen. De werkingsduur van de hormoonspiraal bedraagt acht jaar.
De koperspiraal bevat géén hormonen. De anticonceptieve werking van de koperspiraal betreft de ‘ontstekingsreactie’ die het lichaamsvreemde materiaal heeft op de binnenkant van je baarmoeder. Zo wordt de uitrijping van het endometrium (de binnenste laag van de baarmoeder) verhinderd en zorgt de steriele ontsteking ervoor dat een bevruchte eicel zich niet in kan nestelen. De werkingsduur van de koperspiraal bedraagt tien jaar.

Zoals de naam al zegt zijn deze vormen van anticonceptie definitief. Er zijn twee vormen van definitieve anticonceptie, namelijk sterilisatie bij de man of de vrouw.

Sterilisatie bij de man (vasectomie) bestaat uit een relatief eenvoudige ingreep onder plaatselijke verdoving. Er is een klein risico op complicaties zoals nabloeding of infectie. De zaadleiders worden onderbroken waardoor er geen spermacellen in de ejaculatie kunnen komen.

Sterilisatie bij de vrouw wordt gedaan middels een operatie in het ziekenhuis. Het kan zowel gedaan worden door middel van een kijkoperatie in de buik of van binnenuit door middel van een kijkoperatie via de schede. De eileiders van de vrouw worden onderbroken waardoor bij gemeenschap de spermacellen en eicellen elkaar niet kunnen bereiken.

Voorbeelden van barrièremiddelen zijn het condoom (zowel het mannen- als vrouwencondoom) en het pessarium. 

Het mannencondoom is gemaakt van latex (er zijn ook latex-vrije condooms) met aan de binnenkant een zaaddodend middel. De vrouwencondoom lijkt op een flexibele tube met aan beiden zijden een flexibele ring. De binnenring wordt in de vagina gebracht. De buitenring rust op de vulva. Het risico op een zwangerschap bij correct gebruik van de condoom bedraagt 2 tot 5 procent per jaar.

Het pessarium bestaat uit een ring waarbij, voor het inbrengen, aan alle kanten zaaddodend middel wordt aangebracht. Afhankelijk van het type pessarium varieert het risico op zwangerschap van 6 tot 26% per jaar.

Er zijn verschillende soorten natuurlijke anticonceptie. Lactatie amenorroe, periodieke onthouding en Natural Family Planning zijn hier voorbeelden van.

Lactatie amenorroe berust op het onderdrukken van de eisprong. De hormonen die je lichaam aanmaakt tijdens de borstvoeding zijn hiervoor verantwoordelijk. Er zijn echter wel een aantal haken en ogen aan deze methode. Zo berust de anticonceptieve werking op het ‘volledig’ geven van borstvoeding (borstvoeding op verzoek, geen voeding overslaan). Zodra je menstrueert ben je niet meer beschermd tegen zwangerschap en de methoden is alleen betrouwbaar binnen de eerste zes maanden na je bevalling.

Periodieke onthouding houdt in dat jullie geen gemeenschap hebben binnen de vruchtbare periode van je cyclus. Coitus interruptus hoort hierbij. De betrouwbaarheid van deze methode kan sterk variëren.

Bij Natural Family Planning let je op je eigen lichaam en cyclus. Zo houd je je lichaamstemperatuur in de gaten, de consistentie van je cervixslijm (baarmoedermondslijm) en de consistentie en stand van je cervix (baarmoedermond). Bij deze methode kan er worden gekozen om geen of alleen beschermde gemeenschap te hebben in de vruchtbare periode.

Meer informatie over anticonceptiemethoden kun je lezen in onderstaande folder:

Verschillende anticonceptiemethoden – algemene folder